Avqustun 19-da SSRİ imperiyasının çöküşünü sürətləndirən ən mühüm hadisənin – məşhur “QKÇP” (Dövlət Fövqəladə Vəziyyət Komissiyası) olayının 20-ci ildönümüdür.
http://www.qafqazinfo.az/news.php?id=2868#.TrWMMYN1dPU.facebook
Eks-spikerin xatırlamasına görə, bu barədə ilk məlumat alan kimi, hadisənin demokratlar üçün təhlükəli xarakter alacağını bilib: “Avqustun 19-da səhər saat 6-da Pirşağıdakı pansionatda həyat yoldaşım məni yuxudan oyatdı ki, Moskvada nəsə baş verib, radio və televizorlar qəribə şeylərdən danışırlar. “QKÇP”-nin bəyanatını eşidən kimi, “dövlət çevrilişi olub, mən təcili Bakıya getməliyəm”- dedim. Maşını özüm sürürdüm. Yolboyu nələrin baş verə biləcəyi variantlarını düşünürdüm. Aydın məsələ idi ki, “QKÇP”-nin qələbəsi mənim kimi rəhbər vəzifədə işləyərək demokratiyanı dəstəkləyənlər üçün ancaq repressiya ilə qurtara bilərdi. Ancaq o dəqiqələrdə özümü düşünməyib, daha çox hadisələrin necə cərəyan edəcəyi variantlarını analiz etməyə çalışırdım”.
R. Quliyevin dediyinə görə, zavoda çatan kimi, dərhal sexlərə gedərək fəhlələri müqavimətə hazırlamaq istəyib: “Əmin oldum ki, kollektivin güclü dəstəyi olacaq. “Elouavt” qurğusunda söhbətləşərkən, köməkçi zəng edib, raykomun birinci katibi Elmir Şərifovun və rayon prokuroru Arif Hüseynovun – o vaxtkı DTK sədri İlhüseyn Hüseynovun oğlu idi – gəldiyini və mənimlə görüşmək istədiklərini dedi. Mən 10 dəqiqəyə olacağımı söylədim. Kabinetə gəldikdə, katibə onların gözləməyib getdiklərini dedi. Həm də həyəcanla bildirdi ki, prokuror deyib, Rəsul müəllimə çatdırın ki, bir azdan qayıdıb, onu həbs edəcəyik. Mən gülümsəyib, içəri keçdim. Bilirdim ki, məni tutmaq onlar üçün heç də asan başa gəlməyəcək”.
Sovet xalqlarının əziyyətlə, qan bahasına demokratiyanın astanasında dayandığı bir vaxtda Kryuçkov, Yazov və Püqo kimi banditlərin tanklar altında xalqları yenidən əzəcəyini düşündüyünü deyən R. Quliyev həmin vaxt Moskvadakı dostlarına zəng vurduğunu bildirib: “Xoşbəxtlikdən, “QKÇP”- nin ağlına rabitə sistemini dayandırmaq gəlməmişdi. Kifayət qədər məlumat topladım və əmin oldum ki, demokratik qüvvələr müqavimətsiz təslim olmaq fikirlərində deyillər. Avqust qiyamına qədər, Sənayeçilər İttifaqının sədri kimi, Moskvada keçirilən konfransın Rəyasət Heyətində olduğum üçün Boris Yeltsinlə tanış olmuşdum və onun elə-belə təslim olacağına inanmırdım. Azərbaycan radiosu isə dayanmadan bəyanatı oxuyur və respublikanın əmək kollektivlərinin “QKCP”-ni alqışladıqları barədə qərarlardan sitatlar gətirməklə, bu kollektivlərin siyahısını verirdi. Uşaq bağçalarından tutmuş, nazirliklərə qədər, hamı “QKÇP”-ni “alqışlayırdı. Bir sözlə, Azərbaycan birinci yerdə idi. Təcili kollektivin iclasını çağırdım, demokratiyanı dəstəkləyən qərar qəbul etdik və bu qərarı həm radioya, həm də Yeltsinin dəftərxanasındakı faksa və teletaypa göndərtdim. Dəftərxanadan “sağ olun” cavabını aldıq. Bizim zavod Azərbaycandan Yeltsini dəstəkləyən yeganə təşkilat oldu”.
R. Quliyevin sözlərinə görə, səhəri günortaya yaxın, Moskvadan ona zəng edərək, qiyamçıların hərəsinin bir tərəfə dağıldığını, nümayəndə heyətlərinin isə Farosa – Qorbaçovun yanına uçduqlarını xəbər verəndə, Azərbaycanın hələ də “QKÇP”-ni dəstəklədiyi haqda bəyanatı oxunurmuş: “ Mən radioya zəng vurub, bu rüsvayçı bəyanatı oxumağı təcili saxlamağa çağırdım. Dedim, artıq “QKÇP” yoxdur, özünüzü rüsvay etməyin. Nə desələr yaxşıdır? Bildirdilər ki, prezident İranda səfərdədir, oradan komanda verib ki, biz bu bəyanatı oxuyaq, sən kimsən…”
R. Quliyevin dediyinə görə, Moskva televiziyaları dövlət çevrilişi edən qiyamçıların necə dağıldığını göstərdiyi müddətdə də Azərbaycan radio və televiziyaları “QKÇP”-yə dəstək bəyanatını oxuyurlarmış: “Avqust hadisələri unutdurulsa da, bu qiyam SSRİ-nin dağılmasını sürətləndirdi və bu gün, faktiki, 15 respublikaya müstəqilliyin verilməsilə nəticələndi. Mən şadam ki, Azərbaycanda məhz mənim rəhbərlik etdiyim zavod elə kritik məqamda demokratiyanın yanında olduğunu bütün dünyaya göstərməyi bacardı”.
No comments yet... Be the first to leave a reply!