Qarabağ: Müqavimətsizlikdən Doğan Faciə – 4-cü Kitab, 5-ci hissə

 

 

 

 

 

Beləliklə, 1991-ci ildə Dağlıq Qarabağın özünü “müstəqil respublika” elan etməsinin bünövrəsi məhz 1970-ci illərdən qoyulmağa başlamışdı.

 

Epizod

 1975-ci il, Azərbaycan Respublikası MK-nın birinci katibinin kabineti

Əliyev:

– Yoldaş Krasilnikov, Sviqun zəng etmişdi, bir məsələdə sizin mövqeyinizdən narazı olduğunu bildirdi. Nə məsələdir o?

Krasilnikov Əliyevin Sviqon və Andropovla münasibətlərinin necə olduğunu yaxşı bilirdi. Sviqunun hər şeyi Əliyevə danışdığına heç bir şübhəsi yox idi. Eyni zamanda, müavininin də Əliyevə bütün məlumatları verdiyini bilirdi.

– Elə bir fikr ayrılığı yoxdur, yoldaş Əliyev. Bilirsiniz, univeristetin bir müəllimi var – Əliyev Əbülfəz. O, 1973-cü ildən bizim nəzarətimizdədir. O, institutu qurtarandan sonra tərcüməçi kimi xaricə, deyəsən, Misirə göndərilmişdi. Siz onda KQB-də işləyirdiniz. Xaricə göndərilən tərcüməçilərin hamısı KQB-nin agentləri olmalıdır, Siz bunu məndən yaxşı bilirsiniz. Ancaq bu Əliyev bizim Misirdəki nümayəndəmizlə özünü kifayət qədər səmimi aparmamışdır. Faktiki, hər gün içib ağzına gələni danışan hərbiçilər barədə heç bir məlumat verməmişdir.

Sədr dayanıb Əliyevin gözlərinin içinə baxdı. O, yaxşı bilirdi ki, bunların hamısından onun çox yaxşı xəbəri var. Davam etdirməyin lazım olub-olmadığını bilmək istədi. Əliyevin yaşıl, bir qədər bulanıq gözləri heç bir şey ifadə etmirdi. Krasilnikov davam etdi:

– Qayıdandan sonra biz onu periodik nəzarətdə saxlamışdıq. Ancaq 1973-cü ildən o, müstəqillik barədə söhbətləri ilə millətçi tələbələrin sevimlisinə çevrildi. O vaxtdan biz onu daimi nəzarətə götürdük. İçki məclislərində hərdənbir müstəqillikdən söhbət açsa da, antisovet təbliğatı aparmırdı. Ümumiyyətlə, bir qədər melanxolik və emosional adamdır. İnsanlarla ünsiyyəti xoşlayır. Bu yaxınlarda məlum oldu ki, o, Parisdə buraxılan «Kontinent» jurnalının redaksiya heyətinə üzv seçilib. «Kontinent» jurnalının yaradıcısı yazıçı Vladimir Maksimovdur. Daha doğrusu, ideya və maliyyə MKİ tərəfdəndir, ancaq başında tanınmış antisovet Maksimov durub. MKİ-nin planı ilə redaksiya heyətinə hər respublikadan ən azı bir adam tapmaq lazım idi. Uzun axtarışdan sonra Gürcüstanın tanınmış antisovetçisi Qamsaxurdiya Əbülfəz Əliyevlə bu məsələni müzakirə edib, razılığını alıb. Ancaq o, həmin jurnalın redaksiya heyətinin üzvü olsa da, orada heç bir yazısı çıxmayıb, hələ heç o jurnalın üzünü də görməyib. Bu jurnal gizli yolla 50 nüsxə Gürcüstana, 100 nüsxə Ermənistana gətirilib. Bizim fikrimizcə, Azərbaycanda yoxdur. Sviqun tələb edir ki, biz Əliyevi həbs edib, cinayət işi qaldırmalıyıq. Mən bunun düz olmadığını düşünürəm. Hansı əsasla biz onu həbs edək? İnsan heç o jurnalın üzünü belə görməyib. Məncə, onu çağırıb xəbərdarlıq edib buraxmaq lazımdır. Əgər bir daha bu işlərlə məşğul olsa, onda həbsi barədə fikirləşmək olar.

Krasilnikov fasilə verib, Əliyevin reaksiyasını gözlədi.

– Bəs Sviqun nəyə görə sizinlə razılaşmır, hökmən Əliyevin həbs edilməsini tələb edir?

Heydər Əliyevi yaxşı tanıyan sədr, onun artıq Əbülfəz Əliyevin həbs olunması barədə qərar qəbul etdiyini başa düşdü. Əks halda, onun söylədiklərindən daha çox məlumatlı olan birinci katib söhbəti başqa istiqamətə yönəldərdi. Məsələn, soruşardı ki, universitetin rəhbərliyi onun işindən razıdır, ya yox, müəllimlik səviyyəsi necədir və sairə.

Krasilnikov:

– Sviqun belə hesab edir ki, Əbülfəz Əliyevin bu addımları Azərbaycanda dissident hərəkatına gətirib çıxaracaq, bizim sistem üçün ən təhlükəli olan bu hərəkatı beşiyindəcə boğmaq lazımdır.

Əliyev:

– Məgər, bizim hamımızın vəzifəsi sistemimizi göz bəbəyi kimi qorumaq deyil? Məgər, siz də bu yolun yolçusu deyilsiniz? Ola bilər, hüquqi nöqteyi-nəzərdən siz haqlısınız. Ancaq Sovet İttifaqının düşmənlərini aradan götürmək üçün biz hüquqi baza axtarmalıyıqmı?

– Mən hər şeyi başa düşdüm, yoldaş Əliyev.

– Nəyi başa düşdün?

– Əbülfəz Əliyevi camaatdan təcrid etmək gərəkdir.

– Deməli, qərara gəlmisiniz ki, onu həbs etmək lazımdır…

Krasilnikov həmişə Əliyevin qərar qəbul etmək manerasından təəccüblənirdi. Bütün haqsız qərarların sifarişçisi olan Əliyevin bu dəfə də ustalıqla, guya, Əbülfəz Əliyevin həbsi barədə qərarı Krasilnikovun qəbul etdiyini deməyə məcbur qalmasından heyrətə gəldi.

– Bəli, yoldaş Əliyev, haqlısınız, onu həbs etmək lazımdır.

– Mən məhkəmə deyiləm, Əbülfəz Əliyevin haqlı-haqsızlığı barədə hökm çıxardam. Siz fikirləşirsiniz ki, onu cəmiyyətdən təcrid etmək lazımdır, elə deyilmi?

– Elədir…

…1969-1982-ci illərin repressiyaları respublikanın erməni ekstremistlərinə qarşı müqavimətini yenidən sıfra endirdi. Dəmirçiyanın başçılığı altında Ermənistanda millətçilərin “Böyük Ermənistan” xülyası ilə yaşayanların şəbəkəsinin genişləndiyi bir vaxtda, Azərbaycanda Əbülfəz Əliyev kimi hətta eşidilməz səslə müstəqillik deyənlərin belə, qarşısı sərt üsullarla alınırdı.

Bir tərəfdən terrorçu «ASALA» təşkilatına Azərbaycanın torpaqlarının Ermənistana veriləcəyi barədə söz verib, onları Türkiyə və Qərbin üstünə yönəldən SSRİ KQB-si, o biri tərəfdən isə erməni demokratlarına bütün haqsızlıqların səbəbi kimi sovetləri göstərən, bu imperiya çökəndən sonra onlara torpaqlarını genişləndirməyə kömək edəcəklərinə söz verən Qərb kəşfiyyatları Azərbaycanda olub-qalan müqavimətin Əliyev tərəfindən darmadağın edilməsindən çox məmnun idilər.

Ermənistan və Gürcüstanda nəinki kökü kəsilməmiş, əksinə bir qədər də güclənmiş dissident hərəkatının 1989-cu ildə yeni seçilmiş SSRİ parlamentində oynayacağı rol əvəzedilməz idi. Həmin ildə Azərbaycanın lideri Vəzirov seçkiləri bütövlüklə saxtalaşdırıb müti adamları ora göndərəndə, qonşularımız mübarizələrdə bərkimiş, xalq tərəfindən seçilmiş keçmiş dissidentlərini Moskvaya göndərdilər. Parlamentdə Yeltsin və Afanasyev tərəfindən yaradılmış Demokratik Blokun üzvü olan erməni və gürcü deputatları 1990-cı ildə Dağlıq Qarabağ barədə rəyi artıq formalaşdırmışdılar. Nəinki onda, daha sonra 1990-cı ildə hakimiyyətə gələn Ayaz Mütəllibov da bir azərbaycanlının həmin qrupa daxil olmasına imkan vermədi. Tezlikə bir-birinin ardınca respublikalarda hakimiyyətə gələn demokratlar Ermənistanın yeni demokratı Ter-Petrosyanın təbii dostlarına çevrilmişdilər. Azərbaycan isə bu respublikalar üçün sivil sayılmayan Orta Asiya ölkələrinin siyahısında idi. Ona görə də 1991-ci ildə arxasında Yeltsin başda olmaqla, Rusiya, Pribaltika ölkələri dayanmış Ermənistan cəsarətlə, heç nədən ehtiyatlanmadan Dağlıq Qarabağı öz müstəqilliyini elan etməyə təhrik etdi. Əliyevin 1969-cu ildən məqsədyönlü olaraq başladığı Azərbaycanın düşünən beyinlərini fiziki və mənəvi məhvetmə siyasətinin nəticəsidir ki, bu gün torpaqlarının 20 faizini itirmiş, xalqının acizlik etalonu olan ölkə, faktiki, heç bir dövlətin dəstəkləmədiyi izolyasiya vəziyyətindədir…

Ardı bir aydan sonra davam etdiriləcək…

Rasul Guliyev - Rəsul Quliyev haqqında

Rasul Guliyev is the former Speaker of the Parliament of Azerbaijan (1993-1996) and is currently leader of the Open Society Party, one of Azerbaijan’s opposition parties. He is a passionate proponent of democracy. He actively participates in efforts to secure democracy and human rights in Azerbaijan, an oil-rich nation by the Caspian Sea and a former Soviet Republic. He writes and speaks out forcefully against the dangers of resurgent dictatorships in the former Soviet Republics. Mr. Guliyev resigned from his post as Speaker in 1996 to protest the human rights violations, censorship policies, widespread bribery and corruption, and anti-democratic policies of the Heidar Aliyev regime. Since that time he and his relatives and colleagues have been continually harassed by the government, now headed by Heidar Aliyev’s son, Ilham. Mr. Guliyev and his family live in political exile in the United States. During the past several years Mr. Guliyev has devoted his efforts to writing political and historical books that reveal the realities of life in Azerbaijan today. His books have enjoyed widespread interest in the Azeri diaspora forced to leave their homeland because of political persecution. Millions now live across Europe, in Russia, and the U.S. Recently, when excerpts from his latest book were published in an opposition newspaper in Azerbaijan and the book began selling within Azerbaijan, the government intervened to halt its distribution. Mr. Guliyev has presented briefings to US policy makers in numerous forums, including those sponsored by the National Democratic Institute (NDI), the International Republican Institute (IRI), the Congressional Human Rights Caucus, the Carnegie Endowment for International Peace, and the Kennan Institute of the Woodrow Wilson International Center. He has testified before the US Congress’ Helsinki Commission (Commission on Security and Cooperation in Europe) on the issue of Elections, Democratization, and Human Rights in Azerbaijan. Government Service and Political Involvement Following a career in the oil industry (in 1992 Mr. Guliyev was named Vice President of SOCAR, the State Oil Company of Azerbaijan Republic), and with the advent of Azerbaijan’s independence from the Soviet Union, Mr. Guliyev became involved in the political process in Azerbaijan. He served as Speaker of the Parliament during the early years of independence but became increasingly disenchanted after former KGB General Heidar Aliyev seized power. Since the late 1990’s he has been a leading opposition figure and party leader. In 2005 he was his party’s candidate for the parliamentary elections, but was prevented from returning from exile to Azerbaijan to participate in the election process. In dramatic events, the government closed and sealed off the airport to prevent his plane from landing and arrested many of his supporters. Despite this, he garnered the majority of votes in his precinct – yet the authorities would not validate his victory in this election that international observers decried as marred with irregularities and falsifications. Two years later Mr. Guliyev co-founded the Open Society Party and was elected party leader. Since the 2008 presidential elections, the entrenchment of Ilham Aliyev’s power, and the growing reliance on Azerbaijan by the US, repression in Azerbaijan has increased. Journalists and American-educated Azeri bloggers have been arrested for talking and writing against Ilham Aliyev and his family. The office and home of a leading human rights activist was recently bulldozed by the government. This climate creates dilemmas for the U.S. government which looks to Azerbaijan for energy resources for the West and for cooperation with regional security needs. The next Azerbaijan presidential election will be held in 2013. Ilham Aliyev will be the leading candidate. The opposition in Azerbaijan has been crushed. And under Aliyev’s leadership and direction, the country’s Constitution has been amended to remove term limits and set the stage for Aliyev’s being “president for life.” It is in this context that Rasul Guliyev is renewing his efforts to remind and inform U.S. policy makers of the on-going repression and corruption that plagues Azerbaijan, and encouraging U.S. policy makers to speak out about these realities. Personal Rasul Guliyev is married to Elmira Guliyeva, formerly an oil engineer. He is the father of three and has six grandchildren.

8 Cavab to “Qarabağ: Müqavimətsizlikdən Doğan Faciə – 4-cü Kitab, 5-ci hissə”

  1. Rasul muellim, cox sag olun! Mene ele gelir ki, zaman yetishib.Biz bir millet kimi ayaga galxib Aliyevlerin ve ele dushunceli etrafini xalgdan temizlemesek, bizim balalarimiz bizi lenetleyecekler. Bunlarin bu xalga vurdugu zerbeni aradan galdirmaga 50-100 il vaxt lazimdir.BU milletin bele “dozumu” neye kerekdir?

  2. Rasul müellim yazılarınıza görə çox sağ olun ..Bu cür yazılarınızı oxuduqca bizlərə Azərbaycanın yaxın keçmişinə dair qaranlıq qalan bütün məsələllər aydın olur…

  3. Salam Rasul müellim mən öz adımdan deyə bilərəm ki hal hazırda üsdümə düşən vəzifəni gücüm çatdığı qədər yerinə yetrirəm…Misal üçün sizin siyasətə geri qayıtmanız və yeni yaratdığınız müqavimət hərakatı haqqda insanlara məlumat verirəm..yardım etmək üçün yaxın bildiklərimdən pul yığmaqa cəht edirəm ama hələ buna nail ola bilməmişəm (maraqlıdır bu korupsiyener hakimiyət hər bir vətandaşın cibində hər il ən azı min manat oğurlayır heç kim səsini çıxarmır ancaq əksər insanlar öz gələcəkləri üçün 3 manatdan belə keçmirlər yəqin ki bu hakimiyətin insanlar üzərindəki qorxusundan irəli gəlir) mənim yaşadığım zonada insanların 80 faizi sizin tərəfinizdədir sadəcə olaraq bunu qorxudan kimsə dilə gətrib deyə bilmir.. Mənim yaşadığım zonada təşkilatlanma yoxdur belə ki Bakıda güclü təşkilatlanma olmadan Azərbaycanın digər zonalarına nisbətən zülümün və haqsızlığın iki qat güclü olduğu bir yerdə təşkilatlanmaq həqiqətəndə çox çətindir…Onuda deyim ki burda insanların narazılığı digər zonalardan iki qat daha güclüdür..
    Məlumat üçün qeyd edim ki mənim yaşadığım zona Naxçıvandır…..

  4. Resul bey daha effectli gencleri cheke bilecey ishler gözleyirik bu yazıları oxuyan genclik yoxdur efsuslar olsun ki video charxlar olsa daha yaxshıdır ve sosial shebekelerde de paylashılaraq choxlar . bunu nezere alın..hörmetle NiCaT.

  5. Bütün dünya ölkələrində imkanlı Azərbaycanlılar var.Əfsuslar olsun ki,onıar xalqının acınacaqlı vəziyətinə reaksiya vermirlər.Amma qeyrəti olan hər bir Azərbaycanlı xalqının gələcəyi üçün öz köməkliyini görsətməlidir.
    Mən Ukraynada idim və çoxları ilə təmasda oldum və gördüm ki,əksəriyyət xaricdə yaşamaqlarına baxmayaraq qorxurlar.

  6. Prezident İlham Əliyev Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümü ilə əlaqədar Azərbaycan xalqına müraciət edib.
    Amma demədi ki,düşmən tərəfindən məhv edilnən bu insanların müəyyən mənada canı qurtarıb,80 faiz xalqı qəddar Hakimiyyətimiz tərəfindən diri-diri ölü vəziyyətinə salmaq ən dəhşətli faciədir!

Cavab qoy

Sistemə daxil olmaq üçün məlumatlarınızı daxil edin və ya ikonlardan birinə tıklayın:

WordPress.com Loqosu

WordPress.com hesabınızdan istifadə edərək şərh edirsinz. Çıxış /  Dəyişdir )

Twitter rəsmi

Twitter hesabınızdan istifadə edərək şərh edirsinz. Çıxış /  Dəyişdir )

Facebook fotosu

Facebook hesabınızdan istifadə edərək şərh edirsinz. Çıxış /  Dəyişdir )

%s qoşulma

%d bloqqer bunu bəyənir: