Rəsul Quliyev Faktoru

Artıq birlikdə olmağın, Azərbaycanı getdikçə qeyri-müəyyənliyə sürükələyən mövcud kor-koranəliyə qarşı birgə mübarizə aparmağın  vaxtı çatmışdır. İndiyə qədər millətin Əliyevlər rejiminin zillətinə dözməsinin səbəbərindən biri  iqtidar sahiblərinin etirazçılara qarşı sərt mövqeyidirsə, digəri müxalifət qüvvələrinin pərən-pərən düşməsi, şəxsi ambisiyalarını ümummilli maraqlardan üstün tutmasıdır. Biz bir yandan hakimiyyəti ölkədə diktatura şəraiti yaratmaqda qınayır, digər tərəfdən isə özümüz vahid bir mərkəzdə birləşib ona  qarşı mübarizə apara bilmirirk. Bizi ambisiyalarımız, hakimiyyətin tək və şəriksiz lideri olmaq istəyimiz parçalayır. Əslində mövcud hakimiyyəti də xalqdan uzaq salan bu intəhasız arzuları deyilmi? Bu xislətimizdən vaz keçə bilmədikcə, ölkəmizə gətirəcəyimiz siyasi düzən hansı keyfiyyəti ilə bu günkü hakimiyyətin qurduğu sistemdən fərqlənəcək?

Açıq danışmaq lazımdır. Demokratik qüvvələrin xalqdan yetərincə dəstək ala bilməməsinin başlıca səbəbi bəlkə də ona yetərincə ümid verməməsindədir. Bir-birinin ayağından tutub dartan, “hakimiyyətə ya mən gəlməliyəm, ya da xalq bu rejimin caynağında çabalamalıdır”-məntiqiylə fəaliyyətini quran siyasilər öz aləmlərində ram edə bilmədikləri ictimaiyyəti cəzalandırmağa çalışsalar da əslində get-gedə sosial bazalarını itirirlər. Və deməli özləri xalq tərəfindən cəzalandırılırlar. İctimaiyyətin dəstəyini qazanmağın yeganə yolu böyük Türk mütəfəkkiri İsmail Qaspıralının təbiriylə desək, “işdə, əməldə, fikirdə birlik”-dən keçir.

Bu gün Azərbaycan müxalifəti əslində Qaspıralının qeyd etdiyi bu ittifaq fəlsəfəsinin bəzi təməllərində əslində birdirlər. Bütün müxalifət qüvvələri mövcud rejimin Azərbaycanı getdikçə uçuruma sürüklədiyini qəbul edir və onun tez bir zamanda tarix səhnəsindən silinməsini arzulayır.  Qəribədir ki, ona qarşı mübarizə yolları və metodları barədə də ortaq düşüncəyə malikdirlər. Zatən rejimin yaratdığı siyasi mühitdə fərqli mübarizə metodları haqqında düşünmək də imkansızdır. Parlament yolu üzünə bağlanan, televiziyalardan uzaq tutulan, hətta Allahın bələdiyyələrinə belə seçdirilməyən müxalif qüvvələrin ölkənin taleyinə meydanlarda çarə axtarmaqdan başqa ikinci bir seçənəyi belə yoxdur. Belə bir vəziyyət yaratmaqla  əslində hakimiyyət özü də istəmədən müxalif qüvvələri eyni məqsəd ətrafında birləşməyə və birgə mübarizə aparmağa vadar edib.

Mövcud şəraitin gətirdiyi məcburiyyətdən eyni tipli aksiyalar haqqında fikirləşən və onu həyata keçirməyə çalışan liderlər isə məhz şəxsi ambisiyalarının ucbatından bir araya gələ bilmirlər. Ayrı-ayrılıqda nəsə etməyə çaışmaları isə gözlənən effekti vermir. Bunun ən bariz nümunəsini onların “xalq gəzintisi” adıyla keçirməyə çalışdıqları müxtəlif aksiyalardan da görə bilərik.

Sirr deyil ki, bu ideyanı ilk əvvəl Rəsul Quliyev ortaya atmışdı. Rusiya ziyalılarının eyni tipli aksiyasını  Azərbaycanda həyata keçirilməsi ən mümkün tədbir olaraq qəbul edən R. Quliyev bütün müxalifət qüvvələrini və ziyalıları “xalq gəzintisinə” çıxmağa çağırmışdı. Onun bu çağırışını qulaq ardına vuran digər müxalif partiyalar isə MMH-ın keçirdiyi tədbirdən bir həftə sonra üçün özləri “xalq gəzintisinə” çıxmağa qərar verdilər. Çünkü həqiqətən Azərbaycan reallığında ən mümkün görünən siyasi aksiya bu ola bilərdi. Görünür, təklif başqa siyasi liderdən gəlmişdi- deyə, İP yetkililəri əvvəl bunu qəbul etmədilər. Axı  bu təklifin qəbulu rəqibin uzaqgörənliyinin etirafı kimi arzulamadıqları təəssürat yarada bilərdi. Bəlkə də sözügedən vəziyyəti nəzərə alıb bu təşəbbüsə  qoşulmayanlar yəqin daha sonra qəlblərində “həqiqətən eks-spiker haqlıdır” qənaətinə gəliblər. Və özləri “xalq gəzintisi”nə çıxmağa qərar veriblər. Fikrimcə, bu təfriqəçiliyin başqa bir izahı yoxdur.

Bu cür cılız düşüncə və ambisiyalarla “xalq gəzintisinə” çıxsan, hətta arxanca bir milyon insan aparsan, nə fayda? Axı, niyə qəbul edilmir ki, Azərbaycan xalqının demokratik mübarizəsində Rəsul Quliyev faktoru var? Və eks-spiker yalnız ona görə bir faktora çevrilməyib ki, xalq arasındakı nüfuzu ölkədən xaricdə olmasına baxmayaraq digər müxalif liderlərdən heç də geri qalmır. Azərbaycana qayıdacağı və ya yaxınlaşacağı təqdirdə necə böyük reytinq partlamasına səbəb olacağı da istisna deyil. Rəsul Quliyev həm də ona görə bir faktordur ki, hakimiyyəti daxilən parçalaya biləcək, bir çox iri məmurları demokratik hərəkata cəlb edəcək imicə sahibdir. Etiraf olunmalıdır ki, nə xalq arasında, nə də hakimiyyət qüvvələri içərisində eyni siyasi qüdrətə malik ikinci belə bir şəxsiyyət tapmaq çətindir. Ölkədə tamamilə qansız, sivil bir dəyişim prosesi baş verəcəksə, bu yalnız Rəsul Quliyev faktorunun sayəsində olacaq. Bizim ona münasibətimizdən asılı olmayaraq bu bir reallıqdır və bizim münasibətimiz bu reallığı dəyişdirəcək gücdə deyil.

Bu gün Azərbaycan reallığında xalqın sərvətini öz əlində cəmləşdirən, hansı yolla olursa olsun mənimsəyən bütün hakim zümrəni silib atmaq, tamamilə məhv etmək imkanı yox səviyyəsindədir. Istəsək də, istəməsək də bəzi acı reallıqlarla razılaşmalıyıq. Razılaşmalıyıq ki, hətta xalq narazılığı hakim zümrəni tamamilə sıradan çıxarmaq qüdrətdə olsa belə bu, ölkəyə xoşbəxtlik gətirməyəcək. Əksinə, ölkəni  daha çox iqtisadi böhrana doğru aparacaq. Kapital sahiblərinin iqtisadiyyatı iflic etmək planı işə düşərsə, onun gətirəcəyi bəlalardan yeni qurulacaq hakimiyyətlərin özünü qoruma şansı sıfra bərabər olacaq. Necə ki, Elçibəy hakimiyyəti dövründə yaşanan iqtisadi sobatajlar yenicə qurulan demokratik hakimiyyətin qəbrini qazdı, ölkəni 20 ildir, içindən çıxa bilmədiyi səltənətə sürüklədi. Ölkədə yenidən eyni senarini təcrübədən keçirmək milləti ancaq fəlakətə apara bilər. Belə vəziyyət yalnız qaş düzəltmək əvəzinə göz çıxartmağa bənzəyər.

Bu gün ərəb coğrafiyasında baş verən proseslər hakimiyyətli, müxalifətli hər birimiz üçün dərs olmalıdır. Ərəb inqilablarının təcrübəsi göstərdi ki, vulqar metodların zərbəsi ayrı-ayrı şəxslərə yox, bütünlüklə xalqa dəyir və heç kim öz gələcəyini “ellə gələn bəladan” sığortalaya bilmir. Və “ellə gələn bəla” heç də hər vaxt toy-bayram olmur. Necə ki, Liviyada , Misirdə axan qanlar hələ də dayanmayıb, Suriya vətəndaş müharibəsinə sürüklənmiş vəziyyətdədir. Azərbaycanın da eyni vəziyyətə düşməməsi üçün həm hakim elitanın can və mal güvənliyinə təminat verəcək, həm də demokratik qüvvələri hakimiyyət kürsüsünə daşıyacaq, ölkədə dinc və rahat iqtidar dəyişikliyini həyata keçirəcək şəxsiyyətə ehtiyac var.  Demokratik qüvvələrlə hakim zümrə arasında körpünü ən rahat qura biləcək şəxsiyyət isə nə müxalifəti aşağılamaqdan xoşlanan İlham Əliyevdir, nə də iri məmurların qorxulu röyasına çevrilən İsa Qəmbər, Əli Kərimli, Pənah Hüseynov ittifaqıdır. Zatən bu ittifaqın ən sarsılmaz dayaqlarından sayılan Musavat Partiyasının artıq laxladığını görməmək üçün kor olmaq lazımdır. Hələ ki, öz tərəfdarlarına ümid verən Əli Kərimlinin də bu gedişlə müvəffəqiyyətsizlik sindromundan laxlaması qaçınılmaz olacaq. Halbuki, həm İsa Qəmbər, həm Əli Kərimli, həm də onların ətrafına toplanan dəyərli insanlar bu millətin ən böyük sərvətləridirlər. Təəssüf ki, çevrələndikləri dairənin cılız təəssüb hissi bu dəyərli milli sərvətlərimizin getdikçə puç olmasına şərait yaradır.

Eynilə müxtəlif metodlarla müxalifəti zəiflətdiyini fikirləşən hakim zümrə bu düşünülməmiş siyasətiylə əslində öz acınacaqlı sonlarını da hazırlayırlar. Çünkü müxalifətsiz toplum əslində yoxdur,  xaos potensiallı müxaifətli  toplum var. Hansı ki, müxalifətsiz toplumu idarə etdiyini zənn edən Müammər Qəddafi  məhz həmin xaosun qurbanı oldu. Bu gün Azərbaycanı Liviyadan fərqləndirən yeganə amil beynəlxalq güclərin bizdə dəyişikliklərin sivil yolla həyata keçə biləcəyinə inanmasındadır. Dəyişim isə artıq arzulanır. Bunu Qərb dövlətlərinin Azərbaycana basqılarından da görə bilərik. Və mövcud hakimiyyətin əvvəllər olduğu kimi bu təzyiqlərdən yaxa qurtarmaq üçün Rusiyaya, İrana yönəlmək ehtimalı da artıq inandırıcılığını itirib. Ən azı ona görə ki, son vaxtlar hər iki dövlətlə rəsmi Bakı arasındakı getdikcə artan ziddiyyətlər gözdən yayınmayacaq qədər aydındır. Belə vəziyyətdən ən ağılı çıxış yolu təbii ki, ölkəni içindən çıxılması çətin xaosa aparan müxalifətsiz toplum yaratmaq yox, demokratik qüvvələrlə aradakı uçurumu aradan qaldırmaq ola bilər. Elə Rəsul Quliyev faktoru da bu işin reallaşması üçün ən uğurlu vasitə rolunu oynayacaq gücdədir.

Qısası, həm iqtidar, həm müxalifət qüvvələri üçün bu faktoru görməməzlikdən gəlmək hazırkı vəziyyətdə gözünü yumaraq uçuruma doğru irəliləmək kimi bir şeydir.