Əsas səhifə

“Qiymət və əmək haqqı iqtisadiyyatın inkişafı ilə tənzimlənməlidir”

May 15, 2013 tərəfindən Rasul Guliyev - Rəsul Quliyev 0 Şərh

Əvvəli

“Qiymətləri tutub saxlamaqla, yaxud da ki, pul çap edib camaata paylamaqla vəziyyətdən çıxmaq olmaz.”

“Qiymətlər göstərişlə yox, ancaq iqtisadi metodlarla tənzimlənməlidir.”

“Qiymətlərin tənzimlənməsi məsələsi iqtisadi sistemdən asılı olmalıdır.”

“birinci növbədə pensiyaçıların, tələbələrin, müəllimlərin, həkimlərin maaşlarını qaldırmaq lazımdır.”

(Milli Məclisin 1995-ci il 10 fevral tarixdə keçirilmiş iclasındakı çıxışdan)

İqtisadi islahatları tezliklə həyata keçirmək lazımdır ki, xalqın vəziyyəti yaxşılaşsın. Qiymətləri tutub saxlamaqla, yaxud da ki, pul çap edib camaata paylamaqla vəziyyətdən çıxmaq olmaz.

Dünya iqtisadi sistemində mövcud olan qiymət siyasətini qəbul etməmək barədə olan təkliflər tamamilə islahatın əleyhinə olan təkliflərdir. Qiymətlər göstərişlə yox, ancaq iqtisadi metodlarla tənzimlənməlidir. Əgər kimsə “Mersedes” avtobusunda, kimsə “PAZ” avtomobilində camaatı harasa daşıyacaqsa, bunların hamısının arasında qiymət fərqi olmalıdır. Çünki bunların hərəsinin bir qiyməti, hərəsinin bir səviyyədə rahatlığı var. Qiymətlərin tənzimlənməsi məsələsi iqtisadi sistemdən asılı olmalıdır. Sovet İttifaqında heç vaxt sosializm olmayıb, burada diktatura iqtisadiyyatı olub. Əgər diktatura iqtisadiyyatına qayıdırıqsa, onda bəli, qiymətlər tənzimlənməlidir. Lakin diktatura iqtisadiyyatına qayıtmırıq. Ona görə, qiymətlərin inzibati yolla tənzimlənməsi də mümkün deyil. Buna heç vaxt yol verilməməlidir.

Qiymətləri liberallaşdırmaq lazımdır, ancaq qiymətləri bu şəkildə qaldırmaq olmaz. Çünki dünya bazarı qiymətində olsa, axı, benzinin 1 litrini 1 dollara sata bilmərik. Azərbaycanda 5-6 dollar maaş alırlar. Bu qədər maaş alınan bir ölkədə benzinin litri 1 dollara ola bilməz. Bu şəkildə qiymətləri liberallaşdırmaq qəti surətdə mümkün deyil.

Həm əmək haqqının artması, həm də inflyasiya dinamika üzərində getməlidir. Statik vəziyyətdə saxlayıb, sonra birdən-birə sıçrayışlarla qaldırmaq, endirmək olmaz. Təəssüf ki, indiyə qədər belə olub. Nə qədər ki, inflyasiya var, əmək haqqı inflyasiyaya uyğun qaldırılmalıdır və məhsulların da qiyməti inflyasiyaya uyğun indeksləşdirilməlidir.

Əmək haqqını qaldırmazdan əvvəl, hansı sosial vəziyyətdə yaşayan, hansı təbəqələrin varlığı analiz olunmalıdır. Azərbaycanda 1 milyon nəfərə yaxın pensiyaçı, 200-300 min tələbə var. Büdcə təşkilatlarında işləyən müəllimlər, həkimlər və s. də üst-üstə götürüləndə, 500-600 min nəfər də əlavə olunur. Bu, o deməkdir ki, təxminən, 2 milyon adam aşağı səviyyədə yaşayır, yəni, əmək haqqı həddən artıq azdır. Bunların əmək haqqını hökmən qaldırmaq lazımdır. Amma bunu minimum əmək haqqı yolu ilə həyata keçirsək, vəziyyəti ağır olanların maaşı əgər naturada min manat artacaqsa, yuxarı maaş alanların maaşı 20 min manat artacaq. Bunun nəticəsində Azərbaycanda üst-üstə bir ayda dövriyyəyə 14 milyard manat maaş şəklində pul daxil olmalıdır. 14 milyarddan maksimum 3 milyardı pis vəziyyətdə yaşayan adamların əmək haqqını artırmağa sərf olunacaq. Bu, qəti surətdə olmaz. Çünki həmin 2 milyon adama 3 milyard manat əlavə verilsə də, qiymətlər üç dəfə qalxacaq, bunun qarşısını almaq mümkün deyil. Ona görə, hesab edirəm ki, birinci növbədə pensiyaçıların, tələbələrin, müəllimlərin, həkimlərin maaşlarını qaldırmaq lazımdır. Bu qəbil insanların maaşmı artıranda, orada yazmaq lazımdır ki, müəyyən bir məbləğdən az olmayaraq artırılır.

Maaşların, minimum əmək haqqının qaldırılması ilə əlaqədar olaraq, bizdəki tarif sistemi qəti surətdə özünü doğrultmur. Əvvəllər də əmək haqqını qaldıranda mən həmişə ona etiraz edirdim. Çünki sosial vəziyyəti zəif olan şəxslər üçün minimum əmək haqqını iki dəfə qaldırırıqsa, bu, 3 milyard manata yaxın bir rəqəm edir, amma yuxarı maaş alanların maaşı gəlib 8-9 milyard artım verir. Çox anormal bir məsələdir. Bununla əlaqədar olaraq, o vaxt burada söylədik ki, bu üsulla əmək haqqını artırmaq maksimum 10-15 gün effekt verər. 10-15 gündən sonra bunun mənfi effekti 10-15 gündə verdiyi müsbət effektdən 2 dəfə güclü olacaq. Bu, həqiqətən də belə oldu. Ona görə, bu üsulla məsələnin həllinə yenidən istiqamət götürsək, xalqın güzəranının daha artıq dərəcədə gərginləşməsinə, pisləşməsinə gətirib çıxaracağıq…

Ardı Var

“Diktatorla Üz-Üzə” Kitabından (2001)

Azəri, Diktatorla Üz-Üzə
, , , , ,

Rasul Guliyev - Rəsul Quliyev haqqında

Rasul Guliyev is the former Speaker of the Parliament of Azerbaijan (1993-1996) and is currently leader of the Open Society Party, one of Azerbaijan’s opposition parties. He is a passionate proponent of democracy. He actively participates in efforts to secure democracy and human rights in Azerbaijan, an oil-rich nation by the Caspian Sea and a former Soviet Republic. He writes and speaks out forcefully against the dangers of resurgent dictatorships in the former Soviet Republics. Mr. Guliyev resigned from his post as Speaker in 1996 to protest the human rights violations, censorship policies, widespread bribery and corruption, and anti-democratic policies of the Heidar Aliyev regime. Since that time he and his relatives and colleagues have been continually harassed by the government, now headed by Heidar Aliyev’s son, Ilham. Mr. Guliyev and his family live in political exile in the United States. During the past several years Mr. Guliyev has devoted his efforts to writing political and historical books that reveal the realities of life in Azerbaijan today. His books have enjoyed widespread interest in the Azeri diaspora forced to leave their homeland because of political persecution. Millions now live across Europe, in Russia, and the U.S. Recently, when excerpts from his latest book were published in an opposition newspaper in Azerbaijan and the book began selling within Azerbaijan, the government intervened to halt its distribution. Mr. Guliyev has presented briefings to US policy makers in numerous forums, including those sponsored by the National Democratic Institute (NDI), the International Republican Institute (IRI), the Congressional Human Rights Caucus, the Carnegie Endowment for International Peace, and the Kennan Institute of the Woodrow Wilson International Center. He has testified before the US Congress’ Helsinki Commission (Commission on Security and Cooperation in Europe) on the issue of Elections, Democratization, and Human Rights in Azerbaijan. Government Service and Political Involvement Following a career in the oil industry (in 1992 Mr. Guliyev was named Vice President of SOCAR, the State Oil Company of Azerbaijan Republic), and with the advent of Azerbaijan’s independence from the Soviet Union, Mr. Guliyev became involved in the political process in Azerbaijan. He served as Speaker of the Parliament during the early years of independence but became increasingly disenchanted after former KGB General Heidar Aliyev seized power. Since the late 1990’s he has been a leading opposition figure and party leader. In 2005 he was his party’s candidate for the parliamentary elections, but was prevented from returning from exile to Azerbaijan to participate in the election process. In dramatic events, the government closed and sealed off the airport to prevent his plane from landing and arrested many of his supporters. Despite this, he garnered the majority of votes in his precinct – yet the authorities would not validate his victory in this election that international observers decried as marred with irregularities and falsifications. Two years later Mr. Guliyev co-founded the Open Society Party and was elected party leader. Since the 2008 presidential elections, the entrenchment of Ilham Aliyev’s power, and the growing reliance on Azerbaijan by the US, repression in Azerbaijan has increased. Journalists and American-educated Azeri bloggers have been arrested for talking and writing against Ilham Aliyev and his family. The office and home of a leading human rights activist was recently bulldozed by the government. This climate creates dilemmas for the U.S. government which looks to Azerbaijan for energy resources for the West and for cooperation with regional security needs. The next Azerbaijan presidential election will be held in 2013. Ilham Aliyev will be the leading candidate. The opposition in Azerbaijan has been crushed. And under Aliyev’s leadership and direction, the country’s Constitution has been amended to remove term limits and set the stage for Aliyev’s being “president for life.” It is in this context that Rasul Guliyev is renewing his efforts to remind and inform U.S. policy makers of the on-going repression and corruption that plagues Azerbaijan, and encouraging U.S. policy makers to speak out about these realities. Personal Rasul Guliyev is married to Elmira Guliyeva, formerly an oil engineer. He is the father of three and has six grandchildren.
Rasul Guliyev - Rəsul Quliyev → tərəfindən yazılmış bütün yazılara bax

Hələlik heç bir şərh yoxdur... İlk cavab yazan siz olun!

Cavab qoy

Sistemə daxil olmaq üçün məlumatlarınızı daxil edin və ya ikonlardan birinə tıklayın:

Gravatar
WordPress.com Loqosu

WordPress.com hesabınızdan istifadə edərək şərh edirsinz. ( Çıxış /  Dəyişdir )

Twitter rəsmi

Twitter hesabınızdan istifadə edərək şərh edirsinz. ( Çıxış /  Dəyişdir )

Facebook fotosu

Facebook hesabınızdan istifadə edərək şərh edirsinz. ( Çıxış /  Dəyişdir )

İmtina

%s qoşulma

%d bloqqer bunu bəyənir: