Bu il Azərbaycanlıların bir xalq kimi formalaşmaması imicini bir qədərdə qaldırdı. Son 20 il müddətində 8-ci dəfə xalq hakimiyyətin mənbəyi olduğunu nəinki sübut edə bilmədi, hətta bu əssas hüququnun itirilməsi ilə razılaşdığının elementləri zühur etdi. Qonşularımız Gürcüstan və Ermənistanın fonunda xalqın əksəriyyətinin düşdüyü rəzil vəziyyətlə barışması daha kontrastlı və acınacaqlıdır. Ölkədə xalqı dünyaya yazıq, bədbaxt kimi təqdim edən növbəti biabırçı seçki keçirildi.
Hakimiyyətin nə vaxtsa azad seçkilər keçirəcəyi mifinə nə xaricdə nə də daxildə inanan qalmadı. Azərbaycanda müxalifət yox, müxalifət imitasiyasının mövcud olduğuna demək olarki ölkədə hamı əmin oldu.
Beynəlxalq aləmdə, taleyi ilə barışmış azərbaycanlıların passivliyi mühitində heç bir dəyişikliyin mümkün olmadığını qəbul edən aparıcı dövlətlər, yeganə yol olaraq indiki hakimiyyətlə dil tapıb onun camaata qarşı apara biləcəyi represiyyaların qismən qarşısını almağı qəbul etdilər.
Son illərin təcrübəsi qonşu ölkələrdə baş verən inqilabi dəyişiklərin Azərbaycanda təsirinin demək olarki olmadığını sübuta yetirib. 2003-cü ildən başlayaraq qonşu ölkələrdə (Ukraina, Gürcüstan, və Qırğızıstan – 2 dəfə, İran Musəvi hərəkatı, Misir, Tunis, Liviya, Yəmən, Bəhreyn, Suriya) gedən inqilabı proseslərdə Azərbaycan dünyadan təcrid olmuş təsiri bağışlayırdı. Son aylar Türkiyədə baş verən hadisələrində heç bir təsiri hiss olunmur.
Belə bir anormal vəziyyətin yaranmasının iki əsas səbəbi vardır.
Birincisi hökümətin neft dollarlarının 4 milyardını ( bu finansda yol verilməz addımdır) dövlət büdcəsindən maaş kimi paylaması. Və inflyasiyanın süni yolla qarşısını almaq üçün ildə 7-8 milyard dollar xərcləməsi camaatın maddi vəziyyətini qismən stabil saxlaya bilir.
İkincisi ölkədə xalqın inanıb bel bağlayacağı müxalif qüvvələrin olmamsıdır.
Optimal variant, hökümətin apardığı siyasətin perespektivinin olmamasına, axırda fəlakətlə nəticələnəcəyinə inanması və özlərinin məsələn 2015-ci ildən başlayaraq xalqın azad və sərbəst, demokratik seçkilərlə parlamenti formalaşdırmasına şərait yaratmaq olardı.
Paralel Müsavat və XCP-nın liderləri postlarından əl çəkib demokratik seçkilər keçirməklə, yaxşı olardı camaatın tanımadığı intlektualların liderliyə gəlməsinə imkan versinlər və xalqın qismən inamını bərpa edərdilər.
Bu optimal variantdan qüvvələrin heç birinin istifadə etməyəcəyi məlumdur.
Yenə cüzidə olsa işıq xarici faktordadır. Xarici faktor kimi RF və İranda baş verə biləcək pozitiv dəyişikləri nəzərdə tuturam.
İran Ruhaninin prezident seçilməsi ilə dəyişə bilər. Bu gün İranda iki keçmiş prezident (Hatəmi və Rəfsancani) bir keçmiş prezidentliyə namizəd (Musəvi) və indiki qərb univeristetlərində təhsil almış prezideni vardır. Ancaq onların hamısının birlikdə gücləri ruhani lider Xəmeynikindən azdır. Bu balans liberalların xeyrinə dəyişsə (bu gün polis, ordu, məxvi idarələrin hamısı və neftin gəlirindən gələn dollarlar Xomeneyinin əlində cəmləşib) İranda dərin siyasi və iqtisadi reformalar baş tutacaq. Bunun isə Azərbaycanda prosesləri sürətləndirən katalizator rolu oynayacağına heç bir şübhəm yoxdur.
RF-da prezident Putinin görünməmiş avtoriteti olması şübhə doğurmur. Ancaq Rusiya camaatı üçün Allah hesab etdiyi adamın bir gündə xalq düşməninə çevrilməsi adi bir prosesdir. RF Putinin apardığı siyasətə görə praktiki heç bir siyasi və iqtisadi reformalar etməyib. Bununla yanaşı dünyanın super dövlətlərindən biri olmaq istəyir. Tək enerji resurslarını xaricə satmaqla Super dövlət olmaq mümkün deyildir. Super dövlət olmaq üçün yeni texnologiyalara söykənmiş zavodlar, fabriklər tikməlisən, infrastrukturanı dəyişməlisən. Birincisi yeni texnologiya RF-da yoxdur, sivil qərb ölkələrindədir. İkincisi bu işləri görmək üçün nəhəng finansın olmalıdır o da RF yoxdur, qərbdədir. Üçüncüsü bu texnologiyanı idarə edən insanlar lazımdır, alkoqolda birinci yerdə olan RF bu problemdir.
Putin onun suveren demokratiya nəzəriyyəsinin ölkəsini kraxa apardığını anlayır. Vəziyyətdən çıxmaq üçün cəhdlər edir.Özünün siyasəti ilə Soçi olimpiyadasını az qala boykot vəziyyətinə saldı. Bu vəziyyətdən çıxmaq üçün son günlərdə Xodorkovski, Mariya Baranova, Pussi Riotdan olan qızları, Greenpeace üzvülərini həbsdən azad etdi. Bizim zindandan azad olanlardan fərqli olaraq onların Putin barəsində dediklərini nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm.
Xadarkovskiy -“Mənə ona minnətdaram demək çox çətindir.”
Mariya Baranova – “Mən ona imicini qaldırmaq üçün atdığı bu addıma görə heç vaxt sağ ol demərəm.”
Mariya Alexina – “Əgər mənim imkanım olsaydı amnistiyanı qəbul etməzdim. Mən heç vaxt azad olmağıma görə Putinə divident gətirmək istəməzdim.”
Yəni Putinin bu yarımçıq addımlarla xarici investorlar üçün Rusiyanı heç vaxt cəlb edici edə bilməz. Xarici investorlar RF, Azərbaycan və buna bənzər ölkələrdə heç vaxt uzun müddətli investisiya etməzlər. Onlar neft sektoru kimi 4-5 ilə pullarını geri qaytara bilən proyektlərə pul qoyarlar. Çünki bu tipli rejimlər təhlükəlidir. Hakimiyyət dəyişən kimi yeni gələn onların pullarını əllərindən ala bilərlər.
Məsələn BP 1945-ci ildən İslam inqilabına qədər İranda neft çıxarırdı. Artıq 1979-cu ildə İran neft sektorunu özəlləşdirəndə BP qoyduğu investisiyanın 100 mislindən çox gəlir götürmüşdü. Həmin proses Azərbaycandada artıq baş verib. Xarici neft firmaları artıq qoyduqları investisiyanın azı 10 mislindən artıq gəlir götürüblər.
RF ya super dövlət olmaq ideyasından əl çəkməlidir (bu faktiki mümkün deyildir) ya da dərin siyasi və iqtisadi reformalar etməlidir. Bu proses 2014-cü ildə başlanmalıdır, yoxsa gec olacaq. Rusiyada baş verən istənilən pozitiv dəyişiklik son 100 il göstərirki güzgü kimi Azərbaycanda əksini tapacaq.
Azərbaycanın nəinki güclü dövlət olmaq, heç torpaqlarını işğalçılardan azad etmək niyyəti yoxdur. Ona görədə neft dollarlarını belə tarac edə edə gedəcək, buna “harda qırılar qırılar “siyasəti deyirlər.
Hələlik heç bir şərh yoxdur... İlk cavab yazan siz olun!